Naar aanleiding van de spoorwegstaking van januari 1903 kwam de regering onder leiding van de Anti-Revolutionair Abraham Kuyper met een wetsvoorstel om "De ambtenaar of eenig ander in eenigen openbaren dienst of eenig in het spoorwegverkeer voortdurend of tijdelijk werkzaam gesteld persoon" (WvS art.358 bis) het staken te verbieden en op een dergelijk vergrijp een straf te stellen van ten hoogste drie maanden gevangenis of honderd gulden boete (art.284bis). Op 20 februari werd vanuit vakbeweging en sociaal-demokratie een Comite van Verweer opgericht om zich tegen deze wetswijzigingen te verzetten,die in sneltreinvaart door het parlement gejaagd werden. Voor 5 en 6 april riep het CvW de algemene werkstaking in spoorweg- en transportbedrijf uit. Deze werd niet echt een groot sukses en daarom werd voor 9 april voor alle vakken de algemene werkstaking uitgeroepen, maar ook deze mislukte. Daarom blies -onder groot protest van vele stakers- het CvV de algemene staking op 10 april af. Dit onder het motto: "Medearbeiders! Het is een eisch van goede krijgskunde te retireeren als het moet. Het moet thans." Mol over de haven van Rotterdaml: Weinig sympathie onder de havenarbeiders als gevolg van de nederlaag van 1900 en het puur politieke karakter. Slechts enkele duizenden deden mee en de staking verliep al na een paar dagen. Bou27: Er werd door de lossen meer gestaakt dan door de vasten. Over de aantallen stakers en verloren arbeidsdagen is niet veel bekend. Op grond van CBST kom ik tot een schatting van 35000 stakers en een totaal aantal verloren dagen van 75000, maar de gegevens van het CBS lijken zeer onvolledig. Volgens het CBS werd er in de volgende bedrijfstakken en plaatsen gestaakt: datum bedrijfstakken plaats aantal ------------------------------------------------------------- 6 spoorwegen land 3747 haven Amsterdam 2500 diamantwerk Amsterdam 7000 7 zie 6 april bakkers (alg.staking afgekondigd, vrijwel mislukt) 9 alle Amsterdam 25000 (Heineken, Amstel 150, 't Haantje, Ketjen) sigaren Alkmaar 72 Amersfoort 32 Arnhem 85 Beverwijk 22 Deventer 50 Den Bosch 165 (v.a. 7-4 bij Goulmy en Baar, 14 dgn; 9-4 Gostelie en 10-4 Plas, vd , cf. Fra76,611) Hilversum 10 Purmerend 8 Rhenen 60 Rotterdam 300 (Tak & Co 15) Tiel 60 Watergraafsmeer 18 Zutphen 50 hout, metaal Apeldoorn Alkmaar Beverwijk Den Bosch (v.a. 9-4 bij Houwelingen, cf Fra76,611) Haarlem 14 (IJzergieterij 600, Conrad 63, Beynes 30, Figee 145) Jutphaas Krommenie 32 Utrecht 219 (Hillen, Smulders, Hamburger) Zaandam (J. Dekker) typografen Deventer 9 (Wal:vrij omvangrijk, p. 133) Enschede (Drukkerij, Tubantia) Bouw Alkmaar Beverwijk Den Haag Haarlem Koog Rotterdam 159 Utrecht Zandvoort Tram Edam Haarlem Harlingen Leeuwarden Haven Alkmaar 100 Rotterdam Stoomboot Zaandam Lompen Apeldoorn Wormerveer 400 Zutphen (Levison) Bakkers Den Haag Haarlem 100 Den Bosch 120 Bier Rotterdam 200 (Heineken, Oranjeboom) Landarbeiders Haarlemmermeer In Den Haag werd door 2.000 mensen het werk neergelegd, in Leeuwarden staakten 400 kleermakers, in Nieuwendam 34 mensen in de metaal bij Bernhard en in Ammerstol de mandenmakers. Het centrum van de staking lag dus duidelijk in Amsterdam, maar verder was ze over het hele land verspreid. Van der Houven geeft de volgende aantallen voor de metaalbewerkers: Amsterdam 8.000, Utrecht allen, Zwolle 100, Haarlem >1350, Deventer bijna allen. Goudsmit noemt (p.122) 500 stakende bakkers te Amsterdam. In Amsterdam staakten 200 en later 396 naaisters (Wer81, 72) Als totaal aantal stakers neem ik 50.000, doch dat is arbitrair. Gezien het varierende en versnipperde karakter van de staking neem ik het dubbele voor het aantal verloren dagen.