Eerst de CBS-Kootcijfers, die onvolledig zijn; er zit geen enkel bedrijf in Rotterdam bij. datum plaats bedrijven arbeiders dagen duur __________________________________________________________________ 4-2 Amsterdam NDSM 3069 10740 3,5 Verschure 662 7280 11 Harlingen Welgelegen 140 53 0,4 7-2 Winschoten Noord Nederlandse Machinefabriek 215 215 1 Scheemda NEM 26 52 2 Winschoten Rawi-matrassen 90 11 0,1 8-2 Amsterdam ADM 717 6217 8,5 9-2 Krimpen ad Ijssel 500 500 1 Alblasserdam Verolme 600 1950 3,3 16-2 Scheemda NEM 30 90 3 Zwanenburg De Cirkel-stalen meubel 350 44 0,1 17-2 Amsterdam apparaten 350 350 1 Krimpen ad IJssel 500 500 1 Vlaardingen 150 75 0,5 400 2000 5 Schiedam 250 3750 15 54 105 2 3000 39000 13 Volgens deze cijfers waren er totaal 11.103 stakers, 84.038 verloren dagen en was de staking geleid. De overige bronnen geven toch een ander beeld, zoals dat in de velden is weergegeven. Flier bijvoorbeeld kwam al op 12.688 stakers en 112.040 verloren dagen. Harmsen in Mensenwerk meldt 30.000 stakers, p.214. Dat laatste aantal komt ook beter overeen met wat de krantenknipsels, een chronologie in Te Elfder Ure nr. 3/4, 1972 van Yvonne Smolders en de gegevens uit de KEN-brochure, Metaalstaking 1972, Rotterdam 1972 aan beeld opleveren. Zo begon de staking notabene op 4 februari na de koffiepauze bij de RDM in Rotterdam en staakten in een mum van tijd 20.000 man. Een dag later waren dat er al 30.000. Ook werd op de 16e door 3.000 man bij De Schelde in Vlissingen het werk neergelegd en werd 2 uur gestaakt bij de ZSM in Zaandam. In Rotterdam werd als volgt gestaakt: 04 febr. Verolme 3.200 WF 4.000 RDM 6.000 Rietschoten-Houwens 1.450 De Hoop 1.500 Gusto (Schiedam) 1.200 Cincinatti (Vlaardingen) 150 Thomassen (De Steeg) 900 07 Niehuis-Van den Berg 800 Netam 620 Piet Smit 1.200 Waalhaven De Schelde (Vlissingen) 3.500 09 Gusto (Slikkerveer) Nieuwe Waterweg 0 stakers, 400 moleststakers. Vlaardingen-Oost 400 Bosman ? Aan een brochure van Jaap Hageman e.a. ontleen ik, dat er ook nog werkonderbrekingen zijn geweest bij de volgende bedrijven in het Noorden van Nederland: Scheepswerf Van Diepen (0,5 dag), Noord Nederlandse Machinefabriek (0,5 dag), Aldel in Delfzijl, Markomark in Veendam (130 man, 2 dagen), Industria in Emmen (1 uur op 7 februari), Stork-Gorredijk (210 stakers, 1 uur), Stork-Grouw (86 man, twee keer een uur) en Stork-Sneek (170 arbeiders). De arbeiders legden het werk neer na een uitspraak van rechter Stheeman dat de bond niet aan mocht sturen op staking op straffe van een dwangsom. De advokaat van de ondernemers (Pels Rijcken) had tijdens het proces nog de opmerking gemaakt dat de vergadering van de Industriebond NVV hem deed denken aan de bijeenkomsten in Nurnberg, wat uiteraard kwaad bloed zette bij de arbeiders. De bond had gedreigd met stakingen omdat de werkgevers (FME) weigerden in te gaan op door de bond gestelde looneisen, die overigens netjes binnen de landelijk overeengekomen loonmatiging bleven. Het valt aan te nemen, dat deze staking -hoewel formeel wild- in grote lijnen door de NVV-bond geleid is en daarom noteer ik haar ook als zodanig. Vermeldenswaard is nog dat tijdens de staking van alle kanten hetze tegen de stakers is gevoerd over intimidatie, maar op vragen daaromtrent verklaarde Minister Boersma op 28 maart dat hij "geen kennis van gevallen van intimidatie" had (De Tijd 29-3-1972).