De nadelige afloop der Belgische zaken had het vertrouwen in Willem I ernstig verzwakt. De reddeloosheid der financiën was voor geen geheimhouding vatbaar. De natie wenste belangrijke wijzigingen in de grondwet: toezicht op het beheer der geldmiddelen en ministeriële verantwoordelijkheid. De aandrang was zo sterk dat de koning in maart 1840 voorstellen deed om de constitutie te herzien. Deze werden in september aangenomen. De man die ruim een kwart eeuw 's lands zaken bijna ongehinderd had bestuurd en beheerd, kon het echter niet opbrengen om dit op zijn leeftijd aan de hand der staatsdienaren en de Staten-Generaal te blijven doen. Willem I verraste zijn onderdanen op 7 oktober door een akte van afstand ten behoeve van zijn zoon. Hij tekende deze op het Loo en verklaarde dat de nieuwe staatsvorm een krachtiger hand nodig had dan de zijne en een meer onverdeelde toewijding dan waartoe hij in staat was.