Alva stelde in 1569 een zware belasting in die de tiende penning heette. Deze werd voor twee jaar tegen aanzienlijke sommen door de gewesten afgekocht. Toen in 1571 de twee jaren verlopen waren, wilde Alva geen verdere afkoop toestaan. Hij hernieuwde zijn eis, waartegen niet slechts de Staten van verschillende gewesten, maar zelfs de stadhouders, de leden van de Raad van State en de Rekenkamer zich verzetten. De rechtschapen Viglius durfde Alva hierbij openlijk te trotseren. Hij antwoordde op Alva' s bedreiging dat hij hem bij de koning zou aanklagen: Dan hoop ik dat de koning het andere oor voor mij zal openhouden. In ieder geval ben ik niet bevreesd voor mijn grijze kop. Niets kon Alva van zijn denkbeelden afbrengen. Toen de winkeliers weigerden bij deze belasting hun zaken open te houden, gaf Alva zelfs het bevel de meest halstarrigen onder hen op te hangen. De tijding De watergeuzen zijn meester van den Briel! verhinderde echter dat deze strafoefening voltrokken werd. De tiende penning maakte deel uit van revolutionaire belastingplannen van Alva, waarbij hij de tijdelijke en wisselende heffingen door vaste en overal gelijke belastingen wilde vervangen. De tiende penning was een heffing van tien procent op transacties in roerende goederen. Vandaar de protesten der winkeliers.